Bart van Loo’s nieuwste werk, Stoute Schoenen: In De Voetsporen van De Bourgondiërs, presenteert zich als een ambitieuze onderneming: een tastbare reis langs het erfgoed van de Bourgondiërs die een nieuw licht werpt op het verleden van de Lage Landen. Het boek is echter niet zonder tekortkomingen, en de vraag blijft of Van Loo’s toewijding aan het onderwerp de diepte, balans en kritische afstand brengt die dit onderwerp verdient.
Een Overdaad aan Details: Verlies van Focus
Van Loo’s obsessie met details, zichtbaar in elk hoofdstuk, is indrukwekkend maar niet altijd effectief. Hij beschrijft op minutieuze wijze locaties, historische artefacten, en zelfs landschappen, maar juist deze overdaad aan details werkt vaak verstikkend. Het verhaal raakt hierdoor versnipperd en mist de consistentie en vaart die de lezer verwachten mag van een verhalende geschiedenis. Van Loo lijkt gevangen in zijn fascinatie voor de kleinste feiten, wat het grotere geheel uit het oog doet verliezen. Hoewel het doel van het boek is om het verleden tot leven te brengen, schiet Van Loo’s stijl soms door, en verliest het verhaal aan helderheid en richting.
Herhalingen en Stilistische Zwaktes
Naast de gedetailleerdheid heeft het boek te lijden onder herhalingen en stilistische zwaktes. Van Loo maakt vaak gebruik van dezelfde anekdotes, zoals zijn obsessie met de Bourgondische "aartsvaders," die hij telkens weer romantiseert zonder een nieuwe invalshoek of verdieping. Dit patroon geeft het boek een enigszins geforceerde structuur, waarbij hij historische complexiteit lijkt te versimpelen tot verheerlijking van de Bourgondiërs als proto-Europeanen. Deze herhalingen dragen bij aan een gevoel van eenzijdigheid en vermoeidheid, alsof Van Loo de lezer voortdurend moet herinneren aan het gewicht van zijn eigen overtuigingen zonder hen de ruimte te bieden om zelf te reflecteren op het verhaal.
Een Romantische Blik op Geschiedenis
Van Loo’s perspectief is vaak onkritisch en neigt naar verheerlijking van de Bourgondische dynastie. Hij portretteert Filips de Stoute en Filips de Goede als helden die het huidige België en Nederland hun gezamenlijke culturele wortels schonken, maar dit doet hij zonder een genuanceerde bespreking van de sociaal-economische onderdrukking en machtsstrijd die gepaard gingen met de Bourgondische expansie. De Bourgondiërs waren niet enkel een kracht voor eenheid, maar oefenden ook autoritaire controle uit over hun gebieden. Van Loo’s boek mist een kritische reflectie op deze kant van de Bourgondische heerschappij. In plaats daarvan wordt de lezer getrakteerd op wat aanvoelt als een historische toeristenfolder, waarin Bourgondië een droombeeld blijft dat nauwelijks wordt bevraagd.
Narratieve Structuur en Toegankelijkheid
Het boek is bedoeld om los te kunnen worden gelezen van zijn eerdere werk, De Bourgondiërs, maar Van Loo’s verhalende opbouw en intertekstuele verwijzingen maken het moeilijk om dit boek zonder voorkennis te volgen. De complexe Bourgondische stamboom en politieke verhoudingen worden weliswaar besproken, maar zijn op zo’n manier verweven met de anekdotische passages dat een chronologische lijn soms ver te zoeken is. Dit maakt het werk minder toegankelijk voor lezers zonder diepgaande historische voorkennis van het onderwerp.
Visuele Ondersteuning en Kaarten: Gemiste Kans
In een werk dat claimt zowel een visuele als historische reis te zijn, valt het ontbreken van gedetailleerde kaarten en visualisaties op. Hoewel er een aantal kaarten en een stamboom is opgenomen, blijft de visuele ondersteuning minimaal en soms ontoereikend om de complexiteit van Van Loo’s reis door het Bourgondische erfgoed goed te begrijpen. Gedetailleerdere kaarten van het Bourgondische rijk en de bezochte locaties, of zelfs afbeeldingen van de besproken monumenten en kunstwerken, hadden het verhaal kunnen versterken en voor de lezer toegankelijker kunnen maken. Dit gemis toont een gebrek aan redactionele zorg en doet het boek tekort.
Conclusie: Een Gemiste Kans op Diepgang en Kritiek
Stoute Schoenen is onmiskenbaar het resultaat van Bart van Loo’s persoonlijke betrokkenheid bij de Bourgondische geschiedenis en zijn grote enthousiasme voor het onderwerp. Toch mist het boek de kritische afstand en redactionele striktheid die het werk tot een indrukwekkend historisch verslag hadden kunnen maken. Wat overblijft, is een overrompelende hoeveelheid details en anekdotes die de lezer niet altijd dichter bij het begrijpen van de Bourgondische erfenis brengen. Van Loo’s romantische blik op de geschiedenis zorgt voor eenzijdigheid, waarbij de Bourgondische heldenverhalen domineren zonder ruimte voor reflectie of kritiek. Voor lezers met een voorliefde voor Bourgondische geschiedenis biedt het boek een rijke maar eenzijdige blik; voor wie op zoek is naar een diepgravende, kritische analyse, zal Stoute Schoenen uiteindelijk tekortschieten.
Reacties
Een reactie posten